Պարապմունք 10.

Թեմա՝  Միանդամներ

1. Միանդամը ներկայացրեք ավելի կարճ գրելաձևով.
ա) 2xxxbb=2x3b2
բ) 4aaaayyyc=4a4y3c1
գ) xxyxxy=x2y1x2y1
դ) xx17yyy=x217y3
ե) kkkk=k4
զ) a^2a^ 3=a2a3
է) b^4 b=b4b
ը) c^3 c^3=c3c3
թ) 14abc^2b^2a^3c^3=14abc2b2a3c3

2.  Միանդամը ներկայացրեք ավելի կարճ գրելաձևով.

ա) (−3)b2=(-3)b2
բ) 4a3=4a3
գ) (−2)b^2 b5=(-2)b2b5
դ) 3a a a a a a ⋅ 2=3a6x2
ե) pa^ 2 ⋅ (−1)p^3 a=pa2x(-1)p3a

3.  Բազմապատկեք միանդամները.
ա) 3ab ⋅ 2a=6a2b
բ) 8bc^4 ⋅ bc=8b2 c5
գ) 9c t^2 ⋅ 10ct=90c2 t3
դ) 7x^2 y ⋅ 2x ^2 y^4=14x4 y5
ե) 1,5x ^3 y ⋅ 4 x y^2=6x4 y3
զ) a^15  ⋅ 20а^9=20a24

Համեմատեք թվային արտահայտությունների արժեքները.
ա) (2^4 )^ 2 = 2^4 x2
բ) (3^2 ) ^2 =  3^2 x2
գ) (5^2 )^ 4 = 5^2 x 4
դ) (4^3 )^ 2 = 4^3 x 2 

5. Աստղանիշի փոխարեն ընտրեք այնպիսի միանդամ, որ ստացվի ճիշտ հավասարություն. 

ա) 2a^2 b  x 7a3 b = 14a^5 b^2
բ) 14a^2 c^3   x   3a4 c2 b5 = 42a^6 cb5
գ) 4bc3 x 17b^3 c^4 = 68b^4 c^7
դ) 8a2 x  11a^3 c^2 = 88a^5 e^9 :

6.Հաշվեք
ա) 3 x(−2)^ 2=12
բ) −4 x (−3) ^3=108
գ) −(−3) ^3=27
դ) −(−2)^ 3=8
ե) −(−0,3)^ 2=-0,9
զ) −(−0,5)^ 3=0,125
է) (−3^2 )^2=81 
ը) (−1)^ 20237=-1

. Օրվա խնդիրը։
Գինեգործը իր ունեցած 420 դույլ գինուց վաճառեց 6 անգամ ավելի շատ դույլ գինի, քան իր մոտ մնաց։ Նա որքա՞ն դրամ վաստակեց, եթե յուրաքանչյուր 5 դույլ գինին վաճառեց 2500 դրամով։

2500:5=500

420:7=60

420-60=360

500X360=18000

Գրաբարյան թարգմանություններ,09․10-11․10

Գրաբար հատվածները դարձնել աշխարահաբար, ուշադրություն դարձնել գրությանն ու արտասանությանը։ (բառարանի օգնությամբ)

Ճանաչել զիմաստութիւն եւ զխրատ, իմանալ զբանս հանճարոյ։ (Սող․ առակներ)

Ճանաչել իմաստությունը և որպես խրատ ճանաչել հանճարի խոսքերը։

Ա) Դուք էք լոյս աշխարհի։    (Մատթէոս Ե, 14)

Դուք եք լույս աշխարհի։

ԱՌԱՋԱԴՐԱՆՔ:
Նախադասաթյունն աշխարհաբար գրիր, քանի ձևով կարող ես։

ԲՈչ  յագեսցի ակն տեսանելովեւ ոչ լցցի ունկն լսելով։  (Ժողովող Ա, 8)

ոչ յագեսցի           – չհագենա, չի հագենա, չպիտի հագենա, չի հագենալու
ակն                       – աչք(ը)
ոչ լցցի                   — չլցվի, չի լցվի, չպիտի լցվի, չի լցվելու

Աչքը տեսնելով չի հագենում, և ականջը լսելով չի լցվում։

ԱՌԱՋԱԴՐԱՆՔ
Նախադասաթյունն աշխարհաբա՛ր դարձրու։

ԳԳովեսցէ զքեզ ընկերն եւ մի՛ քո բերանօտարնեւ մ՛ի քո շրթունք։ (Առակք ԻԷ, 2)

գովեսցէ       — գովի, թող գովի, կգովի, պիտի գովի, գովելու է
զքեզ                — քեզ
եւ մի՛              — և ոչ, ոչ թե

Պետք է ուրիշը քեզ գովի այլ ոչ թե դու։

ԱՌԱՋԱԴՐԱՆՔ
Նախադասությունն աշխարհաբա՛ր դարձրու։

ԴՈր հատուցանէ չար փոխանակ բարւոյչար ի տանէ նորա մի պակասեսցէ։

(Աոակք  ԺԷ, 13)
որ
                                 — ով, ով որ
հատուցանէ                        — հատուցում է, տալիս է
փոխանակ բարւոյ    — բարու փոխարեն
ի տանէ նորա            — նրա տանից
մի պակասեսցէ         — չպակասի, չի պակասի, չպիտի պակասի. չի պակասելու

Ով բարության փոխարեն չարություն անի իր տունը չարից պակաս չի լինի։

ՀԱՐՑ ԵՎ ԱՌԱՋԱԴՐԱՆՔ
Նախադասությունն աշխարհաբա՛ր դարձրու։
Գրաբա՛ր դարձրու այս նախադասությունը.
Բարու փոխարեն չարով մի՛ հատուցիր (մի՛ հատուցաներ), չարը տանիցդ (ի տանէ քումմէ) չի պակասի։

Բարու փոխարեն չար մի հատուցաներ չարը ի տանէ քումմէ չի պակասեցէ։

ԵՈր տայ պատասխանի բան մինչչեւ լուեալ իցէ ինչանզգամութիւն է նմա եւ նախատինք։ (Առակք  ԺԸ,   13)

տայ                          — տալիս է
պատասխանի       — պատասխան
լուեալ                     — լսած
իցէ                           — լինի, կլինի, պիտի լինի
ինչ                           — ինչ-որ բան, մի բան
անզգամութիւն      — անմտություն, անխոհեմություն
նմա                          — նրա

Ով տալիս է պատասխան առանց լսելու, նրան անմտություն և նախատինք։

ԱՌԱՋԱԴՐԱՆՔՆԵՐ
Նախադասությունը բառացի աշխարհաբա՛ր դարձրու, հետո խմբագրի՛ր (այնպես արա, որ ճիշտ ու գեղեցիկ լինի)։
Ինչպե՞ս ես հասկանում այս խրատը։

Զ)  Ընկալարուք զխրատեւ մի՛ զարծաթեւ զգիտութիւնքան զոսկի ընտիր։ Լաւ է իմաստութիւնքան զականս պատուականս։               (Առակք  Ը,    10-11)

ընկալարուք                              — ընկալեցեք, վերցրեք
ակն                                     — ակ, թանկարժեք քար
զականս պատուականս  — պատվական քարեր(ը)

Վերցրե՛ք խրատ ոչ թե արծաթ, և գիտություն ոչ ոսկի։ Ավելի լավ է իմաստություն, քան պատվական քարեր։

ԱՌԱՋԱԴՐԱՆՔ
Լրացրո՛ւ նախադասաթյունը.
Խրատը, գիտությունը ու   իմաստությունը ավելի լավ են, քան արծաթը, ոսկին ու թանկագին քարերը։

է) Լե՛ր իրաւախոհ ընդ ոսոխի քում։ (Մատթէոս  Ե,    25)
լե՛ր
                       — եղի՛ր
ընդ ոսոխի քում  — քո ոսոխի հետ, քո ոսոխի հանդեպ

Եղի՛ր արդարամիտ քո թշնամու հանդեպ։

ԱՌԱՋԱԴՐԱՆՔՆԵՐ
Իրավախոհ բառի արմատներով քեզ ծանոթ բառեր գրի՛ր։

Անիրավի, խոհեմ։
Իրավախոհ բառի իմաստը բացատրի՛ր:

Իրավացի՝ արդարացի խորհող, արդարախոհ, արդարամիտ:

 Ը)  Ոչ հացիւ միայն կեցցէ մարդայլ ամենայն բանիւոր ելանէ ի բերանոյ Աստուծոյ։    (Մատթեոս Դ, 4)

ոչ կեցցէ         — չապրի, չի ապրի, չպիտի ապրի, չի ապրելու
ամենայն        — ամեն, ամեն մի
բանիւ                     — խոսքով
ելանէ             — ելնում է
ի բերանոյ      —  բերանից

Միայն հացով չի ապրի մարդ, այլև այն ամեն խոսքով, որ ելնում է Աստծո բերանից: