Ֆիզիկա

Կարդալ և ուսումնասիրել երկարությունների պրեզենտացիան 

Թեման․Ֆիզիկական մեծություններ։Ֆիզիկական մեծությունների չափումը։Չափման սխալ։

Մեծությունների չափում

Դասարանում քննարկվող հարցեր․

1․Ինչ է նշանակում չափել որևէ ֆիզիկական մեծություն:

Չափել ֆիզիկական մեծությունը՝ նշանակում է այն համեմատել նույնատիպ մեծությանհետ, որն ընդունված է որպես միավոր։

2․Երկարության հիմնական և այլ  միավորները:Չափման գործիք

Երկարության չափման միավորն է 1մ
ժամանակինը՝  1 վրկ
զանգվածը ՝ 1 կգ

3․Երկարության հիմնական և այլ  միավորները:Չափման գործիք

Քանոնի բաժանումների գծիկները և որոշ գծիկների մոտ գրված թվերը միասին ներկայացնում են քանոնի սանդղակը։

4․Ի՞նչ է չափիչ սարքի սանդղակ

Չափիչ սարքի սանդղակի ամենամեծ արժեքը կոչվում է սարքի չափման սահման։

5․Ո՞րն է չափիչ սարքի չափման սահմանը

Չափիչ սարքի սանդղակի ամենամեծ արժեքը կոչվում է սարքի չափման սահման։

6Ի՞նչն են անվանում սանդղակի բաժամնման արժեք

Երկու հարևան գծիկների միջև եղած հեռավորությունը կոչվում է սանդղակի բաժանման արժեք:

7.Ինչի՞ց է կախված չափման սխալը

Չափման սխալը կախված է բաժանման արժեքից և հավասար է բաժանման արժեքի կեսին:

Կրկնել և սովորել․Է.Ղազարյանի դասագրքից(7-րդ դասարան )էջ 5-ից մինչև էջ16։

Համացանցից կամ հանրագիտարաններից փնտրտել և գտնել տարբեր երկրների երկարությունների և զանգվածի միավորները և պատրաստել նյութ:

Պարապունք 7

Ո՞ր երկրաչափական պատկերն է կոչվում անկյուն։

Երաչափական պատկեր է, որը կազմված է կետից և նրանից ելնող երկու ճառագայթից:
2. GEOGEBRA ծրագրով գծիր որևէ  անկյուն, գրիր անկյան գագաթը, անկյան կողմերը։

3. Ո՞ր անկյունն է կոչվում փռված անկյուն։

Եթե անկյան երկու կողմերը գտնվում են միևնույն ուղղի վրա, ապա այն կոչվում է փռված անկյուն:

4. GEOGEBRA ծրագրով գծիր փռված  անկյուն, նշիր անկյան գագաթը։

5. Անկյունը նշելու համար քանի՞ ձև գիտես։

6. GEOGEBRA ծրագրով գծիր որևէ  անկյուն, նշիր անկյունը  բոլոր հնարավոր տարբերակներով։

7. GEOGEBRA ծրագրով գծիր չփռված անկյուն, նշիր ներքին և արտաքին տիրույթները։

8. GEOGEBRA ծրագրով գծիր Օ գագաթով  անկյուն, գագաթը նշիր կարմիրով։

9. GEOGEBRA ծրագրով գծիր А գագաթով   անկյուն, կողմերը ներկիր գծիր կարմիրով։

10. GEOGEBRA ծրագրով գծիր երեք չփռված անկյուններ և դրանք նշանակիր՝ ∠AOB, ∠hk, ∠ M:


11.GEOGEBRA ծրագրով գծիր երկու փռված անկյուններ, գագաթներic  մեկը գրիր О, մյուսը՝ А։

12. GEOGEBRA ծրագրով գծիր hk չփռված անկյուն: Նշիր երկու կետ այդ անկյան ներսում, երկու կետ անկյունից դուրս և երկու կետ յուրաքանչյուր կողմի վրա:


13. GEOGEBRA ծրագրով գծիր AOB չփռված անկյունը և գծիր  այնպիսի OC ճառագայթ, որն AOB անկյունը տրոհվի երկու անկյունների։
14. GEOGEBRA ծրագրով գծիր փռված անկյուն, հարթությունը քանի՞ մասի տրոհվեց այդ անկյունով։

15.Երկու ուղիղների հատվելու դեպքում քանի՞ չփռված անկյուն է առաջանում։

Հայոց լեզու

Լրացնել բառերի բաց թողնված տառերը և բացատրել այդ բառերի իմաստները (հարկ եղած դեպքում օգտվել էդուարդ Աղայանի «Արդի հայերենի բացատրական բառարանից» nayiri.com)

Ավտոմեքենան, հազիվհազ հաղթահարելով խորդուբորդ ճանապարհի արևելքները, հևիհև բարձրանում էր ՝ հետևում թողնելով երգներանգ մարգագետինները, ցորենի դեղնազոծ արտերը, ալպյան զմրուխտյա արոտավայրերը։ Հորդառատ անձրև էր տեղում՝ թրչելով մեքենայի ապակիները պղտոր, անթափանց կաթիլներով։ Թվում էր՝ շարժիչը չի դիմանա, և մեքենան, սայթաքելով լպրծուն ցեխաջրերի մեջ, կգահավիժի ուղղաբերձ ժայռերի վրայով և ջարդուխուրդ կլինի անդնդախոր կիրճում։ Մերթընդմերթ որոտում էր ամպրոպը, և կայծակի օձագալար մտրակները ճեղքում էին ականակիր խավարը։ Ապա ամեն ինչ դարձյալ հանդարտվում էր, և լսվում էր տեղատարապ անձրևի միալար խոցը։ Նստած թափքում՝ Անանյան օրորվում էր անորոշ ու անըմբռնելի տագնապի մեջ։ Կցկտուր , խառնիճաղանջ մտքերը որդի պես կծում էին սիրտը։ Վերջապես հեռվում աղոտ լույսեր նշմարվեցին։ Անանյայի սիրտը թրթռաց։ Նա անբառբառ մի աղոտք մրմնջաց և փակեց աչքերը։ Մեքենան արագացրեց ընթացքը և դուրս գալով զիգզագաձև ճանապարհից՝ մտավ գյուղ։

Պարապմունք 8.

Հաշվեք.
(-2)^3=(-2)x(-2)x(-2)=-8
(-1)^3=(-1)x(-1)x(-1)=-1
(-10)^2=(-10)x(-10)=+100
(-5)^2=(-5)x(-5)=+25
(-7)^2=(-7)x(-7)=+49
(-1)^4=(-1)x(-1)x(-1)x(-1)=+1
(-11)^3=(-11)x(-11)x(-11)=-1331
(-9)^3=(-9)x(-9)x(-9)=-729
(-10)^5=(-10)x(-10)x(-10)x(-10)x(-10)+-1000000
(-11)^6=(-11)x(-11)x(-11)x(-11)x(-11)x(-11)=+1771561
Կարևոր։
Ի՞նչ ես նկատում, երբ բացասական թվի  ցուցիչը կենտ է, արտադրյալը ի՞նչ նշան է ունենում։
Ի՞նչ ես նկատում, երբ բացասական թվի  ցուցիչը զույգ է, արտադրյալը ի՞նչ նշան է ունենում։

2. Առանց հաշվարկ կատարելու գրիր, թե ի՞նչ նշան կունենա արտադրյալը

4^3=64
(-1)^17=-1
(-2)^25=-50
(-10)^100=-100000000
(1)^1000=-1000
(-31)^5-=465661287
(-12)^40=-167772160


3.Արտադրյալը գրեք աստիճանի տեսքով.
ա) 2 x2x2x2x2x2x2x2=28
բ) 2 x 2 x 2×2 x 2=25
գ) 3 x 3^2 x 3^3=729
դ) 2^2 x 2^3 x 2 ^4 x 2^5=16384

4. Գրեք 10-ի աստիճանի տեսքով.
ա) 10;
բ) 100;
գ) 1000;
դ) 1 000 000;
ե) 1 000 000 000 000;
զ) Թիվը, որը բաղկացած է 1-ից և երեսուն զրոներից 

5. Ներկայացրեք որևէ բնական վթի քառակուսու տեսքով․
64, 121, 100, 144, 4, 36, 81, 49, 16, 1, 9, 225, 400, 900, 2500:

6. Ներկայացրեք որևէ բնական թվի խորանարդի տեսքով․
1, 8, 216, 27,729, 125, 343,  1000, 64։

7.Համեմատեք
2^3 < 2^4
15^3  >15^2
(-2)^3 > (-2)^2
(-1)^4 < (-1)^5
(-12)^2 <(+12)^2

Հարցեր կրկնողության համար
8.Հաշվեք.
ա) 3 − 2;=1
բ) −3 − 2;=-5
գ) −6 + 5;=-1
դ) 2 − 7;=-4
ե) 5 − 2 − 3;=0
զ) 4 + 1 − 8;=-11
է) −2 − 2 + 5;=-9
ը) −4 − 1 − 5;=-8
թ) −4 + 5 + 2;=3
ժ) 4 + 2 − 9 − 1;=-4
ի) 2 − 5 − 6 + 1;=-10
լ) −3 − 5 − 4 + 7։=-19

9.Կատարիր գործողությունը․
ա) 0,5 + 0,345=0,845
բ) 1,3 + 0,416=1,716
գ) 4,2 + 1,304=5,504
դ) 12,4 + 0,012=12,412
ե) 1,47 − 0,84=0,63
զ) 5,12 − 2,0904=2,0396

 
Օրվա խնդիրը։
10.
Երկու գյուղերի միջև եղած հեռավորությունը 18 կմ է։ Ճանապարհորդն անցավ 5 անգամ ավելի, քան մնաց անցնելու։ Քանի՞ կմ  նա անցավ։ 15  կմ

В мире животных

Прочитайте текст.

Акулы — это крупные морские рыбы, главное их оружие — острые зубы. Тело акул вытянутое. Насчитывается около 370 видов акул. Самая маленькая, карликовая акула, имеет в длину всего 15 сантиметров, а китовая акула достигает в длину 13 метров.

Акулы — самые загадочные существа в океане. Их возраст насчитывает десятки миллионов лет. Человек мало знает об этих уникальных созданиях, строя свои знания об акулах на основе фильмов наподобие «Челюсти», в которых страшные хищники нападают на человека.Вот несколько наиболее распространенных заблуждений по поводу акул.

Большинство людей черпает свои знания о подводном мире только с экрана телевизора. Главным охотником за человеком предстает эта кровожадная рыба, ставшая настоящим символом ужаса и страха.

Но так ли это на самом деле? Оказывается, не так уж и страшны эти хищники, как пытаются преподнести авторы фильмов и романов. Крупным белым акулам люди абсолютно невкусны, нападение — всего лишь ошибка, так как хищники путают человека с морскими львами или тюленями. К тому же такая акула живет на глубине, что значительно уменьшает вероятность встречи. Нападая на человека, акула вырывает кусок мяса, пробуя его. Обычно, поняв свою ошибку, хищник не продолжает атаку. Для человека же велик риск скончаться от потери крови.

Для сравнения — слоны за год убивают вдвое больше, а от укусов собак ежегодно гибнут тысячи людей.

Большинство акул не пережевывают добычу, а заглатывают целиком, главная их пища — вовсе не разная всячина, даже не люди, а кальмары, мелкая и средняя рыба. Про акул известно, что они довольно близоруки, на больших расстояниях мало полагаются на органы зрения.

Ныне 20% видов акул занесены в Международную Красную Книгу. Мясо некоторых видов — отличное кулинарное блюдо, а акульи хрящи используются для приготовления препаратов для успешной борьбы с раковыми заболеваниями. Малоизвестен тот факт, что акулы сами служат пищей другого сильного морского охотника — кашалота, который питается не менее чем двадцатью видами акул. При этом его добычей становятся как маленькие, так и гигантские, весом до полутоны акулы.

3.Ответьте на вопросы.

Что вы узнали об акулах?

Я узнала что в мире есть около 370 видов акул.
Сколько видов акул мы знаем?

Насчитывается около 370 видов акул.
Страшны ли акулы?

Да, страшны.
Какие интересные факты вы знаете?

Мясо некоторых видов акулы отличное кулинарное блюдо.

4. Напишите о животном которое вам нравится?

Лету́чие мы́ши (лат. Microchiroptera) — обобщающее название для представителей отряда рукокрылых за исключением крыланов. Летучих мышей долго рассматривали как подотряд, пока по кариологическим и молекулярно-генетическим данным не было показано, что эта группа парафилетична: представители надсемейства Rhinolophoidea более родственны крыланам, чем прочим летучим мышам. Тем не менее в русскоязычной научной и научно-популярной литературе название продолжают использовать в прежнем значении. Фактически под это название попадают представители 6 семейств, относящихся к Rhinolophoidea, и 14 семейств, ныне объединяемых в подотряд Yangochiroptera; также летучими мышами называют представителей ископаемых семейств отряда, некоторые из которых, по-видимому, древнее, чем разделение ныне живущих групп, включая крыланов.

Закончите предложения, используя слова, данные ниже.
1. В субботу Мария ходила банк, потому что она хотела обменять деньги.
2. В среду мы пойдём библиотека, потому что мы хотим взять новый учебник.

3. Вчера Андрей и Анна были

4. Сейчас я хочу пойти в почту.

5. В воскресенье мы ездили выставку

6. В субботу мои друзья пойдут спортклуб.

7. Наташа идет кинотеатр «Москва», потому что она хочет посмотреть новый фильм.
Слова: банк, библиотека, почта, выставка, спортклуб, кинотеатр «Москва».

6. Выберите один из вариантов.

1. Кто сьел из моей тарелки? (ел — съел) 2. Кто ел всё печенье? (ел — съел) 3. Кто лёг на мою постель и всю её смял? (ложился — лёг) 4. Кто это ложился на мою постель? Вставай сейчас же! (ложился — лёг) 5. Кто это сел на мое место? Вставай! (садился — сел) 6. Кто садился на мой стул и сломал его? (садился — сел) 7. Почему телевизор не работает? Кто включал телевизор? (включал — включил) 8. Иди смотреть новости: я включил телевизор! (включал — включил) 9. — Дверь заперта? — Всё в порядке, я закрыл дверь на ключ. (закрывал — закрыл) 10.— Почему дверь не заперта? — Не знаю, я закрывал её. (закрывал — закрыл) 11. — Ты без очков? — Да, я снимал очки. (снимал — снял) 12. — Ты весь день в очках? — Нет, снял, когда глаза устали. (снимал — снял).

7.Ответьте на вопросы.
1. Где много деревьев? В саду много деревьев (сад) 2. Где стоит шкаф? Шкаф стоит в углу (угол) 3. Где находится Гостиный двор? Гостиный двор находится в углу Невского и Садовой (угол Невского и Садовой) 4. Где вы были? Мы были в аэропорту. (аэропорт) 5. Где можно стоять и фотографировать? Можно стоять и фотографировать на мосте (мост) 6. Где конфета? Конфета ворту (рот) 7. Где можно собирать грибы? Грибы можно собирать в лесу (лес)

Грамматический материал

ll.1. В университете учебный год начинается в сентябре.

2. Учебный год кончается в июнье.

3. Экзамены были в январе.

4. Зимние каникулы были в январе и в феврале.

5.Летние каникулы в июле и в августе.

6. Мы были в Москве в ноябре.

7. Мы видели этот фильм в декабре.

lll. 1. -Когда твой день рождения?

2. -Где вы были летних каникулах?

3. -Когда будут экзамены?

4. -Когда будут летние каникулы?

8. Ответьте на вопросы.

  1. Когда (в каком году) вы родились?

Я родился в две тысячи одиннадцатом году.

Когда вы начали учиться в школе?

Я начила учиться в школе в шесть лет.

  1. Когда вы закончили школу?

Я закончила школу в восемнадцать лет.

  1. Когда вы узнали, что вы можете поехать учиться в Беларусь?

Я узнала в двадцать лет.

  1. Когда вы начали учиться в университете?

Я начила учиться в университете в двадцать лет.

  1. Когда у вас будут экзамены?

У нас будут экзамены в октябре.

Когда у вас будут летние каникулы?

У нас будут летние каникулы в майе.

9.Используя слова, данные в скобках, составьте предложения по образцу.
Образец: Вчера мы были в клубе. – … (театр)
А мы были в театре.

  1. Вчера мы были на выставке. – А мы были на концерте (концерт)
  2. В субботу мы были на дискотеке. – А мы были в ресоране (ресторан)
  3. В воскресенье мы были на стадионе. – А мы были на бассейне (бассейн)
  4. Летом мы были в Индии. – А мы в Шри-Ланке (Шри-Ланка)

Тепло домашнего очага

12-15сентября

1.Ответьте на вопросы.

О каком доме говорят, что это тёплый домашний очаг?

Тёплый домашний очаг, это дом где тепло и уютно.
Любите ли вы рассказывать дома о своих делах, об учёбе?

нет
Расскажите о ваших семейных традициях.

В нашей семье всегда празднуем дни рождение и новый год.
Что вы знаете о ваших дедушках, бабушках? Расскажите.

Мои дедушки и бабушки пенсионеры, они занимаются домашними делами.

2. Прочитайте текст.

Куда бежит ребёнок, если он испугался, если чему-то обрадовался?
Куда спешат взрослые после работы? Домой
Дом – это не просто квартира с удобной кухней и коврами.
Дом – это то место, где тебя любят и понимают. И как хорошо, если в доме часто говорят волшебные слова “спасибо”, “пожалуйста”, “давай я тебе помогу”.
Особенно тепло и уютно в доме, где все помнят и знают, что любят
дедушка и бабушка, мама и папа, где есть свои семейные праздники и традиции, где все уважают друг друга.

3. Напишите сочинение на тему : “Тепло домашнего очага.”

4. Прочитайте пословицы и поговорки и объясните их .

  1. Не прячь свои неудачи от родителей.

Если ребёнок совершил, что то плохое, он может рассказать об этом своим родителям.

  1. В хорошей семье хорошие дети растут.

Если семя хорошая, тогда и дети будут хорошими.

  1. В дружной семье и в холод тепло.

Когда семя дружная, тогда всё в семье будет в порядки.

  1. Вся семья вместе – так и душа на месте.

Когда вся семя вместе, тогда всем спокойно.

  1. Где любовь и совет – там и горя нет.

Когда семя дружна, тогда все счастливы.

  1. В своём доме и стены помогают.

Когда я дома, я некогда не волнуюсь.

5. Раскройте скобки

1.Откуда мы всё берем?«Посуда»:
Суп наливаю из кастрюли.
Суп ем из тарелки.
Мясо беру из сковородки.
Молоко пью из чашки.
Чай наливаю из чайника.
Косточки вынимаю из вишни.

2. Что из чего сделано?
Чашка фарфоровая. Она сделана из фарфора.
Стакан пластмассовый. Он сделан из пластмасса.
Тарелка бумажная. Она сделана из бумаги.
Рюмка стеклянная. Она сделана из стекла.
Каша рисовая. Она сделана из риса.
Сыр делают из молока.
Хлеб делают из муки.
Компот варят из фруктов.
Суп готовят из овощей.

3. Для чего это нужно?
Сахарница-нужна для сахара.
Кастрюля – нужна, чтобы готовит.
Тарелка – нужна чтобы кушать.
Чашка – нужна чтобы пить.

6. Составьте предложения

Отец, любить спорить, друзья, политика.

Отец любит спорить с друзьями о политике.
Студент, разговаривать, кондуктор, автобус.

Студент разговаривает с кондуктором автобуса.
Алина Сергеевна, работать, школа, дети, учитель.

Алина Сергеевна работает учителем в школе.
Сестра, мечтать познакомиться, певица Вера Брежнева.

Сестра мечтает познакомиться с певицей Верой Брежневой.
Он, сын, интересоваться, музыка.

Мой сын интересуется музыкой.
Я, ездить, Новосибирск, мама, папа

Я мама и папа едим в Новосибирск

Վիլյամ Սարոյան, «Առաջին օրը դպրոցում»,սեպտեմբերի 26-28

arm134639427077

Ջիմ անունով մի փոքրիկ տղա, բժիշկ Լուի Դևիի անդրանիկ ու միակ որդին, առաջին անգամ դպրոց գնաց: Նրա հայրը ֆրանսիացի էր, քառասնամյա թիկնեղ մի տղամարդ, որի պատանեկության տարիներն անցել էին աղքատության, ձախորդությունների ու փառամոլ երազանքների մեջ: Ջիմի մայրը մեռել էր տղայի ծնվելու ժամանակ, և միակ կինը, որին մտերիմ էր, շվեդուհի Էմին էր՝ իրենց տնտեսուհին:

Հենց նա էլ Ջիմին տոնական զգեստ հագցրեց ու տարավ դպրոց: Ջիմը սիրում էր Էմիին, բայց դադարեց սիրելուց, որովհետև նա իրեն դպրոց էր տանում: Ջիմն այդպես էլ ասաց նրան: Ամբողջ ճանապարհին նա այդ էր կրկնում:

— Ես քեզ չեմ սիրում,- ասում էր նա,- Էլ չեմ սիրում քեզ:

— Իսկ ես քեզ սիրում եմ,- պատասխանում էր տնտեսուհին:

— Բա էլ ինչո՞ւ ես ինձ դպրոց տանում:

Նա առաջ էլ էր զբոսնում Էմիի հետ, մի անգամ նույնիսկ կիրակնօրյա ցերեկային համերգ գնացին քաղաքային զբոսայգում, սակայն դպրոց գնալը բոլորովին այլ բան էր:

— Ինչո՞ւ ես ինձ դպրոց տանում,- ասաց նա:

— Բոլորն էլ պետք է դպրոց գնան,- ասաց տնտեսուհին:

— Իսկ դու գնացե՞լ ես:

— Չէ:

— Բա ես ինչո՞ւ պիտի գնամ:

— Այնտեղ քեզ դուր կգա,- ասաց տնտեսուհին:

Ջիմը մի քանի քայլ լուռ անցավ, բռնած տնտեսուհու ձեռքից:

— Ես քեզ չեմ սիրում,- ասաց նա: — Էլ չեմ սիրում:

— Իսկ ես քեզ սիրում եմ, ասաց տնտեսուհին:

— Բա էլ ինչո՞ւ ես ինձ դպրոց տանում, նորից ասաց նա: — Ինչո՞ւ:

Տնտեսուհին հասկանում էր, թե փոքրիկ տղայի համար որքան սարսափելի կարող է լինել առաջին անգամ դպրոց գնալը:

— Այնտեղ քեզ դուր կգա,- ասաց նա: — Դու երևի երգեր կսովորես ու զանազան խաղեր կղաղաս:

— Չեմ ուզում,- ասաց Ջիմը:

— Ես ամեն օր կգամ քո ետևից,- ասաց տնտեսուհին:

— Ես քեզ չեմ սիրում,- կրկնեց տղան:

Տնտեսուհու սիրտը ցավում էր, որ տղան պետք է դպրոց գնա, բայց ինչ արած, նա պարտավոր էր գնալ:

Դպրոցի շենքը երկուսին էլ մի տեսակ անճոռնի թվաց: Տնտեսուհին իրեն վատ զգաց, և երբ աստիճաններով վերև էին բարձրանում, հանկարծ ուզեց, որ տղան իսկապես դպրոց չգնար: Նախասրահներն ու դասասենյակները վախեցնում էին նրանց, այնտեղից ինչ-որ օտարոտի ու տհաճ հոտ էր գալիս:

Տնօրեն միստր Բարբրը տղային դուր չեկավ: Էմին արհամարհանքով վերաբերեց նրան:

— Ինչպե՞ս է ձեր որդու անունը,- ասաց միստր Բարբրը:

— Սա բժիշկ Լուի Դևիի որդին է,- ասաց Էմին: — Անունը Ջիմ է: Ես բժիշկ Դևիի տանը աշխատում եմ իբրև տնտեսուհի:

— Ջե՞յմս,- ասաց միստր Բարբրը:

— Ոչ, Ջեյմս չէ,-ասաց Էմին: — Պարզապես Ջիմ:

— Շատ լավ,- ասաց միստր Բարբրը: — Իսկ երկրորդ անուն ունի՞:

— Ոչ,- ասաց Էմին: — Նա դեռ շատ փոքր է: Ուղղակի Ջիմ Դևի:

— Շատ լավ,- ասաց միստր Բարբրը: — Մենք նրան կփորձենք առաջին դասարանում: Եթե գլուխ չհանի, կփոխադրենք մանկապարտեզ:

— Բժիշկ Դևին ասաց՝ տալ նրան դպրոցի առաջին դասարան և ոչ թե մանկապարտեզ,- ասաց Էմին:

— Շատ լավ,- ասաց միստր Բարբրը:

Տնտեսուհին հասկանում էր, թե տղան ինչպես էր վախեցած, երբ նստեց աթոռին, դիրեկտորի առաջ, և ջանում էր զգացնել տալ, թե ինքը ինչպես է սիրում նրան և ինչպես է ցավում այս ամենի համար: Նա ուզում էր որևէ քնքուշ խոսք ասել տղային, բայց չգիտեր, թե ինչ: Եվ նա իրեն հպարտ զգաց, տեսնելով, թե Ջիմն ինչպիսի թեթևությամբ ցած թռավ աթոռից ու կանգնեց միստր Բարբրի կողքին, որպեսզի նրա հետ դասարան գնա:

Տուն դառնալիս նա այնպես հպարտ էր տղայով, որ նույնիսկ արտասվեց:

Առաջին դասարանի ուսուցչուհի միսս Բիննին բոլորովին չարացած պառավ մի լեդի էր: Դասարանը լիքն էր փոքրիկ տղաներով ու աղջիկներով: Առաջվա պես ինչ-որ օտարոտի ու սրտնեղիչ հոտ էր գալիս:

Նա լսում էր, թե ոնց է ուսուցչուհին անունները տալիս՝ Չարլզ, Օլվին, Էրնըստ, Նորման, Բետտի, Հաննա, Ջուլիետ, Վիոլա, Պոլլի:

Նա ուշադիր լսում էր, և ահա միսս Բիննին ասաց.

— Հաննա Վինտեր, այդ ի՞նչ ես ծամում:

Ջիմը տեսավ, թե ոնց Հաննա Վինտերը կարմրեց: Հաննա Վինտերն իսկույն դուր եկավ նրան:

— Ծամոն,- ասաց Հաննան:

— Գցիր աղբարկղը:

— Ջիմը տեսավ, թե ոնց փոքրիկ աղջիկը գնաց դեպի դռան մոտի անկյունը, ծամոնը հանեց բերանից ու գցեց աղբարկղը:

Նա լսեց, թե ինչպես միսս Բիննին ասաց.

— Էռնըստ Հասկին, իսկ դու ի՞նչ ես ծամում:

— Ծամոն,- ասաց Էրնըստը:

Էրնըստը իսկույն դուր եկավ Ջիմին:

Նրանք հանդիպեցին դպրոցի բակում, և Էրնըստը զանազան զվարճալի բաներ սովորեցրեց Ջիմին:

Էմին նախասենյակում սպասում էր դասերը վերջանալուն: Նա մռայլ կիտել էր հոնքերը և չարացած էր ամենքի դեմ, մինչև որ տեսավ Ջիմին: Նրան ապշեցրեց, որ տղան բնավ չի փոխվել, որ նա ողջ առողջ է, ոչ ոքի չի սպանել ու չի հաշմել նրան: Դպրոցը և այն ամենը, ինչ կապված էր դրա հետ, մահու չափ վախեցնում էր Էմիին: Նա բռնեց տղայի ձեռքը և դուրս եկավ դպրոցից հպարտ ու բարկացած:

Ջիմն ասաց.

— Հինգ ու մեկը ինչքա՞ն կանի:

— Վեց:

— Երեսիդ մուր քսվեց:

Ընթրիքի ժամանակ հայրը լուռ նստել էր:

— Հինգն ու մեկը ինչքա՞ն կանի,- ասաց տղան:

— Վեց,- ասաց հայրը:

— Երեսիդ մուր քսվեց,- ասաց Ջիմը:

Առավոտյան նա հորից  հինգ սենթ խնդրեց:

— Փողն ինչիդ է հարկավոր,- հարցրեց հայրը:

— Ծամոնի համար,- ասաց տղան:

Հայրը մի հինգսենթանոց տվեց նրան: Դպրոց գնալիս Ջիմը կանգ առավ միսիս Ռայլի կրպակի մոտ և մի տուփ «Անանուխի» ծամոն առավ:

— Ուզո՞ւմ ես մի հատ,- հարցրեց նա Էմիին:

— Իսկ դու ուզո՞ւմ ես տալ,- ասաց տնտեսուհին:

Ջիմը մտածեց ու ասաց.

— Այո:

— Դու ինձ սիրո՞ւմ ես:

— Սիրում եմ,- ասաց Ջիմը: — Իսկ դո՞ւ ինձ:

— Այո,- ասաց տնտեսուհին: — Դպրոցը քեզ դո՞ւր է գալիս:

Ջիմը հաստատ ասել չէր կարող, միայն գիտեր, որ ծամոնի խաղն իրեն դուր է գալիս: Հաննա Վինտերն էլ: Էրնըստ Հասկինը նույնպես:

— Չգիտեմ,- ասաց նա:

— Երգեր երգո՞ւմ եք,- ասաց տնտեսուհին:

— Չէ, չենք երգում:

— Իսկ խաղեր խաղո՞ւմ եք:

— Խաղում ենք: Միայն ոչ թե դպրոցում, այլ բակում:

Ծամոնի խաղն անչափ դուր էր եկել նրան:

Միսս Բիննին ասաց.

— Ջիմ այդ ի՞նչ ես ծամում:

«Հա-հա-հա»,- մտածեց նա և ասաց.

— Ծամոն:

Նա գնաց դեպի աղբարկղն ու վերադարձավ իր տեղը. Հաննա Վինտերը նայում էր նրան, Էրնըստ Հասկինը նույնպես: Դպրոցում եղածի լավն էլ հենց այդ էր:

Իսկ հետո ավելի ևս լավ եղավ:

— Էրնըստ Հասկին,- բղավեց նա դպրոցի բակում,- այդ ի՞նչ ես ծամում:

— Հում փղի միս,- ասաց Էրնըստը: -Ջիմ Դևի, այդ ի՞նչ ես ծամում: Ջիմմն ուզեց որևէ ծիծաղելի բան մտածել, բայց չկարողացավ:

— Ծամոն,- ասաց նա:

Եվ Էրնըստ Հասկինը ավելի բարձր ծիծաղեց, քան Ջիմը, երբ ինքը խոսեց հում փղի մսի մասին:

Ինչ էլ պատասխանեիր. մեկ է, ծիծաղելի էր ստացվում:

Բակից վերադառնալիս Ջիմը նախասրահում տեսավ Հաննա Վինտերին:

— Հաննա Վինտեր,- ասաց նա,- այդ ի՞նչ ես ծամում շարունակ:

Աղջիկը շփոթվեց: Նա ուզում էր մի հաջող սրամիտ պատասխան տալ, այնպես որ երևա, թե որքան հաճելի է, որ Ջիմն իրեն անուն-ազգանունով կանչեց և ծիծաղելի հարց տվեց, տնազելով ուսուցչուհուն, բայց չկարողացավ ոչինչ մտածել, որովհետև արդեն համարյա դասարանի դռանն էին, և նա ժամանակ չունեցավ:

— Տուտտի-ֆրուտտի,- շտապով ասաց նա:

Ջիմին թվաց, թե երբեք այդպիսի հոյակապ խոսք չէր լսել, և ամբողջ օրը կրկնում էր ինքն իրեն:

— Տուտտի-ֆրուտտի,- ասաց նա տնտեսուհուն տան ճամփին:

— Էմի Լարսոն,- ասաց նա,- այդ ի՞նչ եք ծամում:

Ընթրիքի ժամին Ջիմն այդ ամենը պատմեց հորը:

Նա ասաց.

— Չորս կողմ ավազ, մեջը ակ: Էդ ի՞նչ եղավ:

— Չգիտեմ,- ասաց հայրը: — Ի՞նչ է:

— Ավազակ,- ասաց տղան:

Տնտեսուհին հիացած էր:

— Ավազակ,- ասաց Ջիմը: — Տուտտի-ֆրուտտի:

— Իսկ դա ի՞նչ է,- հարցրեց հայրը:

— Ծամոն,- ասաց Ջիմը: — Ծամոնի մի տեսակ, որ ծամում է Հաննա Վինտերը:

— Ով է այդ Հաննա Վինտերը,- ասաց հայրը:

— Մեր դասարանցի է,- ասաց Ջիմը:

— Օ՜,- ասաց հայրը:

Ընթրիքից հետո Ջիմը պառկեց հատակին, վերցնելով իր կարմրակապտա-դեղնավուն փոքրիկ հոլը, որը պտտեցնելիս բզզում էր: «Ամեն ինչ կարգին է»,- մտածում էր Ջիմը: Ճիշտ է, դպրոցում նա դեռևս տխրում էր, բայց ծամոնի խաղը ծիծաղելի էր, իսկ Հաննա Վինտերը շատ լավիկն էր: «Հում փղի միս»,- հանկարծ հիացմունքով հիշեց նա:

— Հում փղի միս,- բարձրաձայն  ասաց նա հորը, որը երեկոյան թերթն էր կարդում:

Հայրը ծալեց թերթն ու նստեց հատակին նրա մոտ: Տնտեսուհին  նրանց տեսավ կողք-կողքի նստած և չգիտես ինչու նրա աչքերում արցունքներ երևացին:

Հարցեր և առաջադրանքներ։

1․Ի՞նչ ես հիշում քո դպրոցական առաջին օրվա մասին․պատմի՛ր։

Առաջի օրը ես չէի հասկանում ուր էիյ եկել բայց երբ անցավ մի քանի օր ես հասկացա որ դպրոցից լավ տեղ չկա այստեղ ես ձեռք բերեցի ընկերներ ես հավաքեցի գիտելիքներ և վերջ:

2․Ինչու՞ տղան չէր ուզում դպրոց գնալ։

Չեմ ուզում,- ասաց Ջիմը Ես քեզ չեմ սիրում,- կրկնեց տղան:

3․Ինչպիսի՞ զգացողություններով վերադարձավ դպրոցից տղան:վատ

4․ Փորձի՛ր մեկնաբանել պատմվածքի ավարտը։

նրանց տեսավ կողք-կողքի նստած և չգիտես ինչու նրա աչքերում արցունքներ երևացին:

Հարցեր և առաջադրանքներ։

Պարապմունք 6.Առաջադրանքներ ինքնուրույն աշխատելու համար։

Տարեք ուղիղ, այն նշանակեք f տառով, նշեք այդ ուղղի վրա գտնվող A և B կետեր և նրա վրա չգտնվող P, Q և R կետեր:



2. Տարեք f ուղիղ և նրա վրա նշեք A և B կետեր: Նշեք՝


ա) AB հատվածի վրա գտնվող M և N կե տեր,


բ) f  ուղղի վրա գտնվող, բայց AB հատվածի վրա չգտնվող P և Q կետերը,


գ) f ուղղի վրա չգտնվող R և S կետերը:

3.Տարեք ուղիղ և նրա վրա նշեք երեք կետ: Քանի՞ հատված է ստացվում ուղղի վրա:

2

4. Գծեք ընդհանուր սկիզբ ունեցող երեք ճառագայթ՝ h, k, l:



5. A, B, C կետերը նշված հերթականությամբ դասավորված են միևնույն ուղղի վրա: Հայտնի է, որ AB = 28սմ, BC = 30մմ: Գտեք AC հատվածի երկարությունը։

AB=28

BC=30

AB+BC= 58

6. C կետը 64սմ երկարությամբ  AB հատվածի վրա նշված է այնպես, որ  AB հատվածը  տրոհում է երկու հավասար հատվածների։  M կետը АC հատվածի վրա  նշված է այնպես, որ   АC հատվածը տրոհում է երկու հավասար հատվածների։ Գտեք МB հատվածի երկարությունը։

64:2= 32

64+32= 96


7. D կետը գտնվում է AB հատվածի վրա, որի երկարությունը 15սմ է: Գտեք AD հատվածի երկարությունը, եթե DA հատվածի երկարությունը չորս անգամ մեծ է DB հատվածի երկարությունից:

15×4= 60

60-15= 45

Բնական ռեսուրսներ

  1. Ի՞նչ տարբերություն կա բնական ռեսուրսների և բնական պայմանների միջև:  Տարբերությունն այն է, որ բնական ռեսուրսները այն է ինչ, երբ մարդիկ են ստեղծում բնության համար, իսկ բնական պայմանները, երբ բնությունն է ստեղծում մարդու համար։
  2. Կարո՞ղ է բնական պայմանը ժամանակի ընթացքում դառնալ բնական ռեսուրս, բերել օրինականեր: Այո։ Օրինակ՝ Եթե մեկը գնացել անտառ, որպեսզի մի փոքր հանգստանա մաքուր օդ շնչի բնականաբար նա ցանկանալու է ուտել և բերել է իր հետ ձուկ նրան պետք է կրակ իսկ կրակ վառելու համար անրաժեշտ է փայտ, որը վերձված է բնությունից։
  3. Նշեք հինգ սպառվող չվերականգնվող ռեսուրս և հինգ սպառվող վերականգնվող ռեսուրս: Սպառվող չվերականգնվող ռեսուրս- նավթ, մետաղ, պղինձ, հանքաքար, ոսկի:
    Սպառվող վերականգնվող ռեսուրս-ջուր, անտառ, կենդանական ռեսուրսներ, ծառ, ծաղիկ:
  4. Նշեք հինգ ռեսուրս, որոնց սպառվելու դեպքում կարելի է փոխարինել այլ ռեսուրսով: Փայտ, հող, գազ, նավթ, բամբակ։

Դաս 1

Ինչպե՞ս է առաջացել աշխարհագրությունը:

Սկզբում աշխարհագրությունը ուսումնասիրում էր միայն բնության երևույթները: Բայց մարդիկ զարգացան, հայտնագործեցին նոր տարածաշրջաններ, զարգացավ տրանսպորտը և այլն: Աշխարագրությունը ստացամ նոր ենթաճուղ՝ տնտեսական աշխարհագրություն: Աշխարհագրությունը դարձավ միակ գիտությունը, որը ուսումնասիրում է և բնական, և հասարակական գիտությունները:

2. Որո՞նք են ժամանակակից աշխարհագրության հիմնախնդիրները:

Ժամանակակից աշխարհագրության հիմնախնդիրները աշխարհագրական փաստեր բացատրելն է:

3. Նշեք 5 բնական և 5 հասարակական գիտություն, որո՞նք կապ ունեն աշխարհագրության հետ: Հնարավորության դեպքում ցույց տվեք այդ կապը:

Բնական
Ֆիզիկա, քիմիա, կենսաբանություն, բնագիտություն, էկոլոգիա:

Հասարակական
Պատմություն, հասարակագիտություն, տնտեսագիտություն, քաղաքագիտություն, ժողովրդագրություն: