ինչ է փորձը և ինչով է այն տարբերվում դիտումից
Դիտումներից է սկսվում բնության ամեն մի երևույթի ուսումնասիրությունը: Դիտելով բնության այս կամ այն երևույթը՝ մենք դրա մասին որոշակի տեղեկություններ ենք ստանում: Ապա փորձում ենք բացատրել երևույթը, այսինքն` պարզել, թե ինչու և ինչպես է այն ընթանում: 

4.Ինչ է վարկածը
Դիտման արդյունքում արվում է որոշակի ենթադրություն կամ, ինչպես ընդունված է ասել, առաջադրվում է վարկած: 

5.Ինչ է օրենքը
Օրենքները միմյանց են կապում բնության տարբեր երևույթներ, հնարավորություն են տալիս հասկանալ բնության երևույթների իրական պատճառները, կանխատեսել դրանց ընթացքը և կառավարել հետևանքները:

6.Ինչ է  ֆիզիկական տեսությունը
Ֆիզիկական երևույթների որոշակի խմբի մասին գիտելիքների ամբողջությունը անվանում են ֆիզիկայի տեսություն:

Բնական թվի աստիճանի բարձրացում

Մենք գիտենք, որ նույն գումարելիների գումարը կարող ենք գրել արտադրյալի տեսքով, այսպես  գրելը ավելի հարմար է, տես օրինակը
2+2+2+2+2+2+2=7×2  այս գրելաձևը ձեզ հայտնի է երրորդ դասարանից։

Իսկ եթե լիներ նույն արտադրիչները 2x2x2x2x2x2x2-այս արտադրյալը կարճ գրելու ձև առակժմ չգիտենք։

Հենց այսպիսի դեպքերի համար էլ, արտադրյալը  կգրենք հետևյալ կարճ ձևով՝
2x2x2x2x2x2x2=27

 Գրված արտահայտության մեջ 2-ը կոչվում է հիմք, իսկ 7-ը՝ ցուցիչ կամ աստիճանացույց։ Այն կարդացվում է 2-ի 7-րդ աստիճան։ Այս գործողությունը կոչվում է աստիճանի բարձրացում։

34 արտահայտությունը կարդացվում է «երեքի չորրորդ աստիճան»։ Արժեքը հավասար է.
34= 3 ⋅ 3 ⋅ 3 ⋅ 3 = 81
72-ին  ասում  ենք 7-ի քառակուսի, իսկ 73 -ին՝ 7-ի խորանարդ կամ
62-ին  ասում  ենք 6-ի քառակուսի, իսկ 63 -ին՝ 6-ի խորանարդ:

Առաջադրանքներ։
1. Գրեք  արտադրյալի տեսքով․
4+4+4+4+4+4+4+4=8×4
2+2+2+2==4×2
8+8+8+8+8+8+8+8+8+8=10×8
9+9+9=3×9

2. Գրեք ցուցչային տեսքով
2x2x2x2x2x2x2x2=2⁸
5x5x5x5=5⁴

10x10x10x10x10x10x10=10⁷

7x7x7x7x7=7⁵

3. Հաշվեք․
1⁴=1x1x1x1

2⁴=2x2x2x2

3⁴=3x3x3x3

4⁴=4x4x4x4

5⁴=5x5x5x5

6⁴=6x6x6x

6⁴=6x6x6x6

7⁴=7x7x7x7

8⁴=8x8x8x8

9⁴=9x9x9x9

10⁴=10x10x10x10

5. Արտադրյալը գրեք աստիճանի տեսքով և հաշվեք
5x5x5x5=5x⁴
1x1x1x1x1x1x1x1x1x1=1x¹⁰

10x10x10x10x10x10=10x⁶

8x8x8=8x³

6. Կատարեք գործողությունը

14 + 14

52 -10

34+ 24 + 53

104+92-10.081

7. Գրեք 10-ի աստիճանի տեսքով
10
100
1000
10000
100000
1000000
10000000

8. Գրեք 5-ի աստիճանի տեսքով
5
25
125
625
3125

9. Գրեք 2-ի աստիճանի տեսքով
2
4
8
16
32
64
128
256
512
1024

10. Դավիթը ուզում է 160 դրամանոց մի քանի  պաղպաղակ գնել,  ընդ որում՝  նա ունի  միայն 50 և 200 դրամանոցներ: Ամենաքիչը քանի՞ պաղպաղակ կարող է  գնել Դավիթը, որպեսզի մանր ետ ստանալու կարիք չլինի:

5

ատասխանել հարցերին․

1. Ինչպե՞ս է մարդն օգտագործում կաթնաթթվային բակտերիաները
2. կաթնաթթվային բակտերիաները շատ օգտակար է մարդն օգտագործում է որպեզ օգտակար բակտերիաներ:

1. Գինեգործության մեջ ի՞նչ դեր ունեն օգտակր  բակտերիաները
2. Պետքե չլվանալ սև խաղողը որպիսի բակտերիաները սնվեն խաղողով և կդառնա գինի:
3. Բակտերիաների կողմից հարուցված ի՞նչ հիվանդություններ գիտես։
4. Բրուցելոզ,կպույտ հազ , դիֆթերիա , ողնաշարաբորբ, ջրայինքաղցկեղ, սիֆիլիս

Ի՞նչ է տառային արտահայտությունը, բերեք տառային արտահայտությունների մի քանի օրինակ:

a+5
a+b

2.  Տառային արտահայտության տեսքով գրի՛ առեք նշված գործողությունները.

ա) a թիվը բազմապատկել 4-ով և արտադրյալին գումարել 6,

a*4+6

բ) y թվից հանել 11 և տարբերությանը գումարել z թիվը,

y-11+z

գ) 10-ը բաժանել a թվին և քանորդին գումարել 15-ի և b թվի արտադրյալը,

10/a+15*b

դ) m թվին գումարել 5 և գումարը բազմապատկել n թվով:

(m+5)*n

3. Տառերը փոխարինե՛ք թվանշաններով այնպես, որ ստացվեն ճիշտ անհավասարություններ.

ա) 573 > 455,
բ) 783 > 693,
գ) 944 > 876,
դ) 33 < 44,
ե) 226 > 136,
զ) 1235 > 1234:

4. Կատարե՛ք հաշվումները, եթե a = 3.

ա) 3 ⋅ a + 386 = 395
բ) 27 ։ a + 96 ։ a = 41
գ) (17 – a) ⋅ 3 = 42
դ) (6 ⋅ a + 3) ⋅ a = 63

5. Գտե՛ք տառային արտահայտության արժեքը, եթե

a = 7, b = 5.

ա) 3 ⋅ a + 5 ⋅ b = 46
բ) 10 ⋅ (a + b) ։ 3 = 40
գ) (a – b) ⋅ 4 + a ⋅ b = 43
դ) 95 ։ b + 49 ։ a = 26
ե) (a – 7) ⋅ 8 + (b – 5) ⋅ 4 = 0
զ) (a – 7) ⋅ (b – 5) = 0

6. a տառն օգտագործելով՝ կազմե՛ք այնպիսի արտահայտություն, որի արժեքը a = 2 դեպքում հավասար լինի 25‐ի։

23+a
15+8+a
4+8+9+2+a

7.Գրելով թվային արտահայտության տեսքով կատարե՛ք գործողությունները՝

ա) 51 և 42 թվերի գումարի և տարբերության արտադրյալը

(51+42)*(51-42)=93*9=837

բ) 18 և 3 թվերի արտադրյալի և 14 թվի տարբերությունը

18*3-14=40

գ) երկու  ամբողջ երեք ութերորդի  և հինգ ամբողջ երեք յոթերորդի արտադրյալը:

2. 3/8 * 5. 3/7 = 19/8 * 38/7 = 361/28

8. Խնդիր(լրացուցիչ):
Տեղաշարժելով լուցկու մեկ հատիկ՝ ստացիր ճիշտ հավասարություն:

10+75=85

Дата: 13 сентября, 2023Автор: varsenikgrigoryanblog0 Комментарии

Սովորել էջ՝ 8-11

Մարմին և նյութ

Մեզ շրջապատում են բազմատեսակ առարկաներ, որոնցից յուրաքանչուրն ունի իր անվանումը: Օրինակ` բաժակ, սեղան, համակարգիչ և այլն: 

Բոլոր առարկաներն ունեն ընդհանուր անվանում՝ ֆիզիկական մարմին: Յուրաքանչուր ֆիզիկական մարմին ունի որոշակի ձև, զանգված ու ծավալ:

Մարմինները լինում են կենդանի ու անկենդան: Կենդանի մարմինները միասին կազմում են կենդանի բնությունը, իսկ անկենդան մարմինները՝ անկենդան բնությունը:

  Կենդանի մարմիններ

                քարերը՝ անկենդան                    մեքենան՝ անկենդան

 Անկենդան մարմիններ 

Նկարագրենք երկու ֆիզիկական մարմին,

Օրինակ

Ապակյա  բաժակը և երկաթյա մեխը: 

Բաժակը թափանցիկ է, հեշտ կոտրվում է, օգտագործում ենք տարբեր հեղուկներ ըմպելու համար, իսկ մեխը շատ ամուր է, խոնավ օդում ժանգոտվում է, օգտագործում ենք տարբեր իրեր կամ իրերի մասեր իրար միացնելու համար։

Ինչպես տեսնում ենք, շատ կարևոր է,  թե ինչ նյութից է պատրաստված առարկան:

Բոլոր առարկաները (ֆիզիկական մարմինները) կազմված են նյութերից:

Միևնույն նյութից կարելի է պատրաստել տարբեր առարկաներ: 

Օրինակ՝ ապակուց կարելի է պատրաստել ծաղկաման, քիմիական բաժակ, փորձանոթ:

Տարբեր նյութերից կարելի է պատրաստել միատեսակ առարկաներ:

Օրինակ՝ փորձանոթների կանգնակ կարելի է պատրաստել փայտից, պլաստմասսայից կամ երկաթից:

Նյութերը  բաժանվում են երկու խմբի՝ օրգանական և անօրգանական:     

Օրգանական նյութեր       

Անօրգանական նյութեր։

Հատված «Կյանքը հին հռովմեական ճանապարհի վրա» վիպակից

Մայրս առողջ էր, ժիր և սիրուն։
Մորս հիշելիս՝ ես միշտ հիշում եմ նաև մեր պարտեզի նոճին։ Նրան շատ էր նման։
Նա բռնում էր ջրով լցված տաշտը, վեր էր բարձրացնում և, առանց ճիգի, միայն դաստակների ուժով, թափում էր։ Մի որևէ սեղան, մի ծանր առարկա տեղափոխելիս՝ չէր կանչի ո՛չ ոքին օգնության։ Բոլորն ինքն էր անում, անում էր թեթև, կարծես մի փոքրիկ ճյուղ էր տեղափոխում։Ծննդաբերությունից միայն կես ժամ առաջ նա հրաժարվում էր աշխատելուց, դեմքի վրա հազիվ նշմարվում էր ցավագին ինչ֊որ ծամածռություն, ապա ժպտում էր ջինջ, գնում, առանձնանում, բռնում կողերը, և ահա ծնված էր լինում մեզանից մեկնումեկը։

Ասում էին, որ մեզանից մեկ֊երկուսը դեռ ամբողջովին լույս չտեսած, ոտները մորս մարմնի մեջ, սկսել են ճչալ։ Անզուսպ, առողջ մանուկներ, որոնց արյունն այնքան շատ էր լինում երբեմն, որ վախենում էին խեղդվելուց։ Մեզանից մեկն այդպես էլ խեղդվել էր մեկ֊երկու ամսական եղած ժամանակ։

Մա՜յր, հիշում եմ քո երջանկությունը, մայրական բերկրանքը, երբ ես և եղբայրներս ըմպում էինք կաթը քո մարմնի արևային խորությունից։
Նստել եմ շատ գրկեր, բայց ո՛չ մի գիրկ, մա՜յր, չի օրորել ինձ այնպես անուշ, ինչպես քո գրկի քնարը։

Մայրը՝ դա հավիտենական, մշտաթարմ և մշտադալար լիրիկան է, դա ոսկյա ծառն է երկնքի կապույտ դաշտում բուսած։

Ամենամռայլ թախիծն է պատում ինձ այժմ, երբ հիշում եմ, որ մի քանի անգամ կաթկթել են մորս արցունքներն իմ անառակությունների պատճառով։

Ես ուզում եմ, որ այժմ մեկն ինձ դաժան կերպով խոշտանգի այդ անառակությունների համար, որպեսզի հանգստանա իմ թշվառ հոգին, որպեսզի խաղաղի մշտնջենական ողբն իմ ողբագին հոգում։

Իջնում է թանձրակարմիր և մեծաթև մի վերջալույս իմ ճակատի վրա։ Կոծում են հողմերը։ Աշխարհը ցուրտ է։
Փակեցե՛ք դուռը աշխարհի դեմ։

Բայց մայրս ժպտում է մեր կապույտ լեռներից բարձրացող արևի միջից, տեսնում եմ նրա ծամերը արևի շողերին խառնված և լսում եմ նրա շողերի ձայնը․

«Տուր թախիծդ ինձ, մանո՜ւկ իմ, ե՜րգն իմ կողերի, ցնծա գարնան մեջ, գարո՜ւն իմ ցնծագին, վազի՛ր բաց և դալար դաշտերում, իմ եղնի՜կ թեթևասույր, սուրա՛ փրփրադեզ ալիքների վրա, ժպտա, ջերմագին է աշխարհը, իմ զավա՜կ, իմ ծա՜ռ երկնասլաց, իմ խնդությո՜ւն, իմ սե՜ր»։

Եվ բացվում է մի մեծ առավոտ, որի թևերը ոսկեզօծում են իմ հոգու մռայլ ափունքները։

Սավառնում է տիեզերական ցնծությունը։

Արևի միջից լսում եմ նրա ձայնը։

Արևը ինքը՝ մայր է խարտյաշ աչքերով և ոսկյա մազերով։ Թափվում է կանաչների վրա նրա ոսկեհնչյուն երգը։

Առաջադրանքներ:
1.Կարդալ հատվածը, անհասկանալի բառերը բացատրել բառարանի օգնությամբ:

Նոճի-Նոճազգիների ընտանիքին պատկանող մշտադալար ծառ:

Ճիգ-Ջանք

Ջինջ-Պարզ

Բերկրանք-Ուրախություն

Քնար-Հին լարավոր երաժշտական գործիք

Լիրիկա- Լիրիկական բանաստեղծություններ գրող

Թախիծ-Տխրություն

Թշվառ-Ողորմելի

Կոծ-Բարձրաձայն լաց

Հողմ- Ուժեղ քամի

2.Ո՞վ է մայրը հեղինակի համար: Ինչպե՞ս է նա ներկայացնում մորը:

Նա շատ է սիրում իր մորը, և զղջում է, որ իր չարաճճիություններով մայրիկին լացացրել է։
3.Ո՞վ է մայրը քեզ համար: Նկարագրիր և բնութագրիր մայրիկիդ:

Advertisements