

















Կազմիր տրված բառերի հոգնակին:
Ուղեբեռ-ուղեբեռներ, փունջ-փնջեր, անձրև-անձրևներ, տղամարդ-տղամարդիկ, գամփռ-գամփռեր, սպա-սպաներ, ակումբ-ակումբներ, արկղ-արկղեր, գառ-գառներ, ֆիդայի-ֆիդայիններ, օդաչու-օդաչուներ, վիպասան-վիպասաններ, հարս-հարսներ, վաճառատուն-վաճառատներ, եղնիկ-եղնիկներ, ժամացույց-ժամացույցներ, իտալացի-իտալացիներ, թի-թիեր, պատշար-պատշարներ, մատենագիր-մատենագիրներ, դուռ-դռներ, սանր-սանրեր, սկյուռ-սկյուռներ, հողագործ-հողագործներ, նուռ-նռներ, գինի-գինիներ, սիրտ-սրտեր, ծառաբուն-ծառաբներ, ձու-ձվեր, պատճեն-պատճեններ, տետր-տետրեր, ծունկ-ծնկներ, զեբր-զեբրեր:
2.Արտագրիր մեծատառով գրելով համապատասխան բառը:
Նոր Արեշ, Մխիթարյան միաբանություն, Հայկական Լեռնաշղթա, Խաղաղ Օվկիանոս, Տրդատ Երրորդ, Բերինգի նեղուց, Սասունցի Դավիթ, Արագածոտնի մարզ, Ռուսաստանի Դաշնություն, Վայոց Ձորի մարզ, Տիգրան Մեծ, Սևանա լիճ, Երևանի նահանգ,Արտաշես Բարեպաշտ, Նորքի զանգված, Բարձր Հայք, Միջին Ասիա, Հայաստանի Հանրապետություն, Նոբելյան մրցանակ, Բալկանյան թերակղզի:
3.Յուրաքանչյուր բառաշարքում ընդգծիր եզակի թվով հինգ գոյական:
ա. լրաբեր, գիշակեր, աղանդեր, բուլդոզեր, տարբեր, եթեր, առընթեր, դասընկեր, դարիվեր:
բ. կայքեր, պատկեր, ավեր, լապտեր, թխահեր, թիեր, պատվեր, լվեր, ստվեր, ուլատեր:
գ. տանտեր, աներեր, գիշեր, կրտսեր, թթվասեր, անտեր, հրավեր, բնավեր, նվեր:
4. ա և բ շարքերից գտիր համապատասխան զույգերը:
ա. նախիր, վտառ, երամակ, երամ, նավատորմ, պարս, դեղորայք, առականի:
բ. շատ դեղեր միասին, ձիերի խումբ, մեղուների խումբ, բոլոր նավերը միասին, առակների հավաքածու, ձկների խումբ, կովերի խումբ, թռչունների խումբ:
Դեղորայք-շատ դեղեր միասին
առականի-առակների հավաքածու
նավատորմ-բոլոր նավերը միասին
վտառ-ձկների խումբ
երամակ-ձիերի խումբ
երամ-թռչունների խումբ
նախիր-կովերի խումբ
4․Տրված խմբերի գոյականները հոգնակի դարձրո՛ւ և բացատրի՛ր օրինաչափությունը:
Ա. Ուժ, տարր, ծով, նավ, կույտ, բերդ, շենք:
Բ. ճանապարհ, գաղտնիք, հրաշք, մեքենա, շրջան, շինություն, նավահանգիստ:
Գ. Գառ, դուռ, մատ, մուկ, թոռ, ձուկ, լեռ, բեռ:
Դ. Աստղ, արկղ, վագր, անգղ, սանր:
Ե. Ծովածոց, սուզանավ, դաշտավայր, շնագայլ, հեռագիր, լրագիր:
Զ. Քարտաշ, գրագիր, լեռնագործ, բեռնակիր:
Է. Մարդ, կին:
5․Փակագծում տրված բաոերը հոգնակի՛ դարձրու և համապատասխան ձևով գրի՛ր կետերի փոխարեն:
Մրցող … (լաստանավ) մաքուր էին ու զարդարված գույնզգույն լաթերով:
… (հարթավայր) գարնան հորդացումների ժամանակ գետերը կարող են հակառակ ուղղությամբ հոսել:
… (օդերևութաբան) զգուշացնում են քաղաքին սպառնացող նոր ցիկլոնի մասին:
Գետում ջրի մակարդակը բարձրացել էր … (սառցադաշտ) պատճառով:
Ջրի հոսանքը դանդաղեցնում են հատակին լցված … (քարակույտ):
Աշխարհի գեղեցիկ… (ջրվեժ) մեկը` Վիկտորիան, անցյալ դարում է հայտնագործվել եվրոպացիների կողմից:
Շատ … (ծովախորշ) վերածվել են ցամաքի:
6․Բառակապակցությունն անվանել մեկ բառով:
Օր․՝ յոթ գլխով- յոթգլխանի,․․․
ստրուկի մտքով, լի և առատ, կյանքի հյութ, ցավից լլկված, մոլոր մտքով, սուր ընթացող, խելքը կորցրած, նոր հայտնված, մենակ ապրող, խիստ բարքով, երկար ապրող, նոր եկած, աչքին հաճելի:
Եթե եռանկյան անկյուններից մեկը բութ , ապա եռանկյունը կոչվում է բութանկյուն եռանկյուն:
Եթե եռանկյան անկյուններից մեկը ուղիղ է, ապա եռանկյունը կոչվում է ուղղանկյուն եռանկյուն:
Ուղղանկյուն եռանկյան ուղիղ անկյան դիմացի կողմը կոչվում է ներքնաձիգ, իսկ մյուս երկու կողմերը՝ էջեր:
Եթե եռանկյան երկու կողմերը հավասար են, ապա եռանկյունը կոչվում է հավասարասրուն եռանկյուն:
Հավասար կողմրեին անվանում են սրունքներ, իսկ երրորդ կողմին՝ հիմք։
Եթե եռանկյան բոլոր կողմերը հավասար են, ապա եռանկյունը կոչվում է հավասարակողմ եռանկյուն։
Հարցեր և առաջադրանքներ։
1. Ո՞ր պատկերն է կոչվում եռանկյուն։
Եռանկյունը այն երկրաչափական պատկերն է, որն կազմված է միևնույն ուղղի վրա չգտնվող երեք կետերից և այդ կետերը զույգ առ զույգ միացնող երեք հատվածներից
2. Ո՞ր եռանկյունն է կոչվում սուրանկյուն եռանկյուն, GEOGEBRA ծրագրով գծիր։ Նշիր սուր անկյունները։

3. Ո՞ր եռանկյունն է կոչվում բութանկյուն եռանկյուն, GEOGEBRA ծրագրով գծիր։ Նշիր բութ անկյունը։

4. Ո՞ր եռանկյունն է կոչվում հավասարակողմ եռանկյուն, GEOGEBRA ծրագրով գծիր։ Նշիր հավասար կողմերը։

5. Ո՞ր եռանկյունն է կոչվում ուղղանկյուն եռանկյուն, GEOGEBRA ծրագրով գծիր։ Նշիր էջերը, ներքնաձիգը։

6. Ո՞ր եռանկյունն է կոչվում հավասարասրուն եռանկյուն, GEOGEBRA ծրագրով գծիր։ Նշիր սրունքները, հիմքը։

7. Հավասարասրուն եռանկյան կողմերն են 5սմ, 3սմ։ Գտեք եռանկյան պարագիծը։ Նայել բոլոր հնարավոր դեպքերը։
13սմ, 11սմ
8.Եռանկյան պարագիծը 48սմ է, իսկ կողմերից մեկը՝ 18: Գտեք մյուս երկու կողմերը, եթե նրանց տարբեությունը 2Է։
14սմ
9.ABC եռանկյան AB կողմը հավասար է 17սմ, AC կողմը կրկնակի մեծ է AB կողմից, իսկ BC կողմը 10 սմ-ով փոքր է AC կողմից։ Գտեք ABC եռանկյան պարագիծը։
AB=17 սմ
AC=17*2=34սմ
BC=34-10=24սմ
P-?
P=AB+BC+AC
P=17+34+24=75սմ
10․ Գտեք եռանկյան կողմերը, եթե հարաբերում են ինչպես 3:4:5, իսկ եռանկյան պարագիծը 120սմ է։
Թեմա՝ Կատարյալ բազմանդամ, բազմանդամի աստիճանը
Սահմանում։ Կասենք, որ բազմանդամն ունի կատարյալ տեսք, եթե նրա բոլոր անդամները գրված են կատարյալ տեսքով և նրանց մեջ չկան նման միանդամներ:
Օրինակ՝
аb+3d+125abcd^2
բազմանդամի բոլոր անդամները գրված են կատարյալ տեսքով։
Կարևոր։ Ցանկացած բազմանդամ կարելի է բերել կատարյալ տեսքի։ Դրա համար անհրաժեշտ է՝
1) նրա յուրաքանչյուր անդամը բերել կատարյալ տեսքի,
2) կատարել նման անդամների միացում։
Սահմանում։ Կատարյալ տեսքի ոչ զրոյական բազմանդամի աստիճան անվանում են նրա մեջ մտնող միանդամների աստիճաններից ամենամեծը։
Օրինակ՝
a^2c^4 − 2b + 7
այս բազմանդամը գրված է կատարյալ տեսքով, նրա աստիճանը 6 է, քանի որ նրա մեջ մտնող միանդամների աստիճաններն են 6, 1 և 0, իսկ դրանցից ամենամեծը 6-ն է։
Հարցեր և առաջադրանքներ։
1.Ի՞նչ է բազմանդամը։ аb, bc, cd, 7- միանդամներ են, իսկ նրանց գումարը՝
аb+bc+cd+7 կլինի բազմանդամ, յուրաքանչյուր գումարելիին ասում ենք բազմանդամի անդամներ։
2.Ո՞րն է միանդամի կատարյալ տեսքը։ аb, bc, cd, 7- միանդամներ են, իսկ նրանց գումարը՝
аb+bc+cd+7 կլինի բազմանդամ, յուրաքանչյուր գումարելիին ասում ենք բազմանդամի անդամներ։
3.Բազմանդամը ե՞րբ է համարվում կատարյալ, գրիր սահմանումը։ аb, bc, cd, 7- միանդամներ են, իսկ նրանց գումարը՝
аb+bc+cd+7 կլինի բազմանդամ, յուրաքանչյուր գումարելիին ասում ենք բազմանդամի անդամներ։
4.Գրիր բազմանդամի օրինակ, որը գրված է կատարյալ տեսքով։
5.Գրիր բազմանդամի օրինակ, որը գրված չէ կատարյալ տեսքով, այնուհետև բեր կատարյալ տեսքի։
6.Բոլոր բազմանդամները հնարավո՞ր է բերել կատարյալ տեսքի։
7.Բազմանդամը կատարյալ տեսքի բերելու համար ի՞նչ քայլեր պետք է կատարել։
8.Ոչ զրոյալան բազմանդամի աստիճանը ո՞րն է, ինչպե՞ս են այն հաշվում։
9.Գրիր որևէ ոչ զրոյական բազմանդամ, նշիր աստիճանը։
10.Բազմանդամը բեր կատարյալ տեսքի
11.Բազմանդամը պարզեցրու, գրիր բազմանդամի աստիճանը
12.Բազմանդամը պարզեցրու, գրիր բազմանդամի աստիճանը
13.Արտահայտությունը ներկայացրու քառակուսու տեսքով
Advertisements