Թվի մեկ հարյուրերորդ մասը կոչվում է տոկոս և նշանակվում է % նշանով։

Հասկանալի է, որ մեծության 1 %-ը չափման հաստատուն միավոր չէ, այլ կախված է չափվող մեծությունից (ասում են նաև՝ չափման հարաբերական միավոր է)։

Օրինակ՝ եթե հացի զանգվածը 1000գ է, ապա այդ զանգվածի 1%-ը  հավասար կլինի 1000գ ։ 100 = 10գ, իսկ եթե հացի զանգվածը 500գ է, ապա այդ զանգվածի 1%-ը հավասար կլինի 500գ ։ 100 = 5գ։ Եթե քաղաքների հեռավորությունը 300 կմ է, և ասում են, որ մեքենան անցել է 

ճանապարհի 15%-ը, նշանակում է՝, այսինքն գտնումենք
1 %-ը, հետո բազմապատկում 15-ով։
Մեքենան անցել է 300:100×15 = 45 կմ։

Հարցեր և առաջադրանքներ։

 1.Ի՞նչ է տոկոսը։
Թվի մեկ հարյուրերորդ մասը կոչվում է տոկոս և նշանակվում է % նշանով։

 2.  Ի՞նչ նշանով է նշանակվում տոկոսը:
% նշանով։

 3. Տոկոսը հաստատո՞ւն միավոր է, թե՞ ոչ։
Հասկանալի է, որ մեծության 1 %-ը չափման հաստատուն միավոր չէ, այլ կախված է չափվող մեծությունից (ասում են նաև՝ չափման հարաբերական միավոր է)։l

4. Ուղղանկյան մակերեսը 900 սմ^2 է։
ա)Քանի՞ քառակուսի սանտիմետր է նրա մակերեսի 1 %-ը: բ)Քանի՞ քառակուսի սանտիմետր է նրա մակերեսի 16 %-ը։

900:100×1=9

5. Որքա՞ն է 536-ի 100 %-ը։ 536

6.Զամբյուղում կա 300 խնձոր։ Գտե՛ք խնձորների քանակի 20%-ը:
300:1003×20=60

7.Գրել հետևյալ մասերը տոկոսներով։

1/100 -1% 
2/100  -2%
4/100  -4%
15/100-15%

60/100 -60 %   
25/100  -25%    
45/100-45%

15/50= 15×2/50×2=30%(հուշում)    
25/50 =50%      
45/50  =90%
65/50 =125%

6/10  =  60%    
2/10     =20%   
35/10    = 350%     
45/10 = 450%

15/25  =40%    
12/25   =37%
21/25   =36%         
18/25=313%

1/4 =5%       
2/5  =7%    
3/5   =8%    
4/20  =24%  
6/20=26%

8.Տոկոսները գրել մասերով։

25%

100%

35%

100%

4%

100%

 45%

100%

18% 

100%

120%

100%

9.Գտիր նշված թվերի տոկոսները

300-ի 15%-ը

400-ի 25%-ը

600-ի 30%-ը

1200-ի 45%-ը

2500-ի 50%-ը

4500-ի 60%-ը

10000-ի 20%-ը

Oրվա խնդիրը
Ռաֆայելն Արեգից 3 անգամ շատ գիրք ունի։ Եթե Ռաֆայելը գրադարանից վերցնի ևս 7 գիրք, իսկ Արեգը՝ ևս 11 գիրք, ապա նրանց ունեցած գրքերի քանակները կհավասարվեն։ Սկզբում քանի՞ գիրք ունեին տղաներից յուրաքանչյուրը:

11:100×7 x3=31%