Խնդիրների օր:

1. 640մ^3 ծավալով ավազանը հավասարաչափ հոսող
ջրով լցվում է 8 ժամում։ Քանի՞ խորանարդ մետր ջուր կլինի ավազանում, եթե խողովակը բաց լինի 5ժամ: 640:8=400 80×5=400

2.10հա մակերեսով վարելահողը ցանելու համար
պահանջվում է 1750 կգ ցորեն։ Քանի՞ կիլոգրամ ցորեն կպահանջվի 15հա մակերեսով վարելահողը ցանելու համար։
1750:15=116

3. 160գ ծովի ջրում պարունակվում է 8գ աղ։ Քանի՞ գրամ ծովի ջուրն է պարունակում 56գ աղ։
160:56=2
4. Աշակերտը 8 ժ աշխատելու համար ստանում է 2400 դրամ։ Որքա՞ն դրամ կստանա աշակերտը 12 ժ աշխատելու համար:
24000×8:12=230400

5. Սենյակի հատակագիծը ունի ուղղանկյուն տեսք, որի կողմրն են 40մմ և 30մմ: Գտեք սենյակի երկարությունն ու լայնությունը, եթե հատակագծի թվային մասշտաբը 1:200 է:
40×200= 8000մմ 30×200=6000մմ

6. Բանջարանոցն ունի 340մ երկարությամբ և 220մ լայնությամբ ուղղանկյան տեսք: Ինչ չափեր կունենա այդ բանջարանոցի պատկերը 1:500 մասշտաբով
հատակագծում:
340+220=560
1:500=500

Հիշեցում.
1դմ=10սմ
1մ= 100սմ=10դմ
1կմ=1000մ=100.000սմ

Առաջադրանքներ:
1. Մասշտաբը որտե՞ղ է կիրառվում, բեր օրինակ:

2. Քարտեզի վրա, որի մասշտաբը 1 ։ 10000000 է, Երևանի և Թբիլիսիի հեռավորությունը 1.4/5սմ է։ Որքա՞ն է Երևանի և Թբիլիսիի իրական հեռավորությունը:

10000000×5/9=180000000 180 sm

3.Հողակտորի հատակագծի մասշտաբը 1 ։ 5000 է։ Ինչքա՞ն կլինի հողակտորում երկու կետերի հեռավորությունը, եթե համապատասխան կետերի հեռավորությունը հատակագծում հավասար է 11սմ:

11×500=550մ

4.Որքա՞ն կլինի հատակագծում  1 ։ 150 մասշտաբով 6մ երկարությամբ հատվածի երկարությունը:

6մ=600սմ:150=4

5. Քարտեզի վրա հատվածն ունի 8սմ երկարություն։ Գտե՛ք քարտեզի մասշտաբը, եթե այդ հատվածի երկարությունը տեղանքում 8 կմ է:

8կմ=8000000սմ.1հարաբերած 1000000

6.Արաքս գետի երկարությունը 1072 կմ է։ Ի՞նչ երկարություն կունենա այդ գետի պատկերումը քարտեզի վրա, որի մասշտաբը 1 ։ 5000000 է։ 

1072=1072000=107200000:5000000=21,44
Օրվա գլուխկոտրուկը:
1. Նկարում պատկերված կայանատեղիում մեքենաները կարող են շարժվել միայն առաջ կամ հետ, բայց չեն կարող շրջվել: Ամենաքիչը քանի՞ մեքենա պետք է տեղաշարժել, որ սև մեքենան կարողանա դուրս գալ կայանատեղիից։

ԻՇԽԱՆԸ ԵՎ ԱՅՐԻ ԿԻՆԸ

Մի իշխան կար խիստ չար և անիրավ: Նույն քաղաքում ապրում էր նաև մի այրի կին: Իշխանը, հարկ պահանջելով, նեղում էր նրան, իսկ այրի կինը աղոթում էր, որ իշխանը երկար ու խաղաղ կյանք ունենա: Գնացին ասացին իշխանին, թե քո չարության համար այրին աղոթում է:

Իշխանը եկավ և ասաց.

— Ես քեզ բարիք չեմ արել, ով կին, դու ինձ համար ինչո՞ւ ես աղոթում:

Այրի կինն ասաց.

— Քո հայրը վատ մարդ էր. ես անիծեցի, և նա մեռավ: Դու նստեցիր նրա տեղը՝ ավելի խիստ չար: Այժմ վախենում եմ, որ մեռնես և քո որդին քեզնից ավելի չար լինի:

ՄԻ ԿԱԹ ՄԵՂՐԸ՝ ՊԱՏԵՐԱԶՄԻ ՊԱՏՃԱՌ

Մի մարդ խանութ ուներ և մեղր էր ծախում: Մեղրից մի կաթիլ կաթեց գետնին և մի պիծակ նստեց կաթի վրա: Կատուն վազեց և պիծակին առավ: Նրանից հետո շունը վազեց և կատվին առավ: Խանութի տերը շանը զարկեց և սպանեց: Այդ գյուղին դրացի մի գյուղ կար, և շունն այն գյուղից էր: Երբ շան տերն իմացավ, թե խանութպանն սպանել է իր շանը, այն ժամանակ եկավ և սպանեց խանութպանին: Հետո երկու կողմից վեր կացան գյուղացիք և միմյանց հետ մեծ պատերազմ արին: Նրանց մեջ կոտորած եղավ, և երկու կողմից կենդանի մնաց մի մարդ մի կաթիլ մեղրի համար:

ԵՐԿՈՒ ՆԿԱՐԻՉ

Մի թագավոր շինեց գեղեցիկ դարպաս և կամեցավ զարդարել այնպիսի նկարներով, որոնց նմանը ոչ մի տեղ չէր եղել: Ընտրեց երկու նկարիչների, մեկին տվեց մի պատը, մյուսին՝ մյուս պատը և նրանց միջև վարագույր քաշեց: Երբ նկարիչներն ավարտեցին իրենց գործը, թագավորը եկավ ու տեսավ, որ մեկը նկարել էր գեղեցիկ պատկեր, և շատ հավանեց: Իսկ մյուսը ոչինչ չէր նկարել, նա պատը շատ գեղեցիկ սարքել ու կոկել էր հայելուց ավելի լավ: Երբ թագավորը տեսավ, որ չի նկարել, այլ միայն կոկել է, զարմացավ և ասաց.

— Դու ի՞նչ ես արել:

Նա ասաց.

— Ես ցույց կտամ իմ գործը:

Եվ ապա վեր քաշեց միջի վարագույրը: Երբ լույսը ծագեց ու լուսավորեց կոկած պատը, այն ժամանակ մթնեց նկարազարդ պատը, որովհետև հայելու մեջ երևում էին այն բոլոր նկարները, որ նկարված էին մյուս պատի վրա: Եվ թագավորն ասաց.

— Այս մյուսից գեղեցիկ է:

Տեսություն: Զրոյից տարբեր երկու թվերի՝ a և b քանորդ անվանում եմ  այդ թվերի հարաբերություն, իսկ a,b-ն կոչվում են հարաբերության անդամներ:

Օրինակ՝  1/6: ⅓ , այսնինք գրված է  ⅙-ի հարաբերությունը ⅓-ին:

Հարաբերությունն չի փոխվում, եթե նրա անդամները բազմապատկենք կամ բաժանենք զրոյից տարբեր միևնույն թվին:
Օրինակ՝ 30:10=60:20=90:30

Մի  դեպքում բազմապատկեցինք երկուսով, մյուս դեպքում՝ երեքով:
Առաջադրանքներ

1.Հարաբերությունը գրեք կոտորակի տեսքով, որտեղ հնարավոր է պարզեցրեք(այսինքն կրճատեք)

1:5= 1/5

2:4=2/4
30:10=30/10

120:40=120/40

95:25=95/25
10:40=10/40
20:30=20/30
45:9=45/9

2.Անկանոն կոտորակը դարձրու խառը թիվ, իսկ ամբողջ մասը նշիր  կարմիրով ․

12/7     
15/8
27/10     
45/8
42/19
34/ 11
  72/25
  70/13

3.Խառը թիվը դարձրու՛ անկանոն կոտորակ.

 4.1/3 
5.2/6
10.4/11
  5.7/15

4.Կատարիր կոտորակների բազմապատկումը.

1/22 x 12    
⅘ x 45       
39/10x  40      
48/50×125
1/2x3o/55
100/12x 6/66   
8/7x 7/16

5. Վաչեի արագությունը 5.1/5 կմ/ժ է: Վաչեն երկու ժամում որքան ճանապարհ կանցնի, եթե շարժվի նույն արագությամբ:

Թեմա՝ Թվային արտահայտություն, տառային արտահայտություն

Թվեր և գործողությունների նշաններ պարունակող
«իմաստալից» արտահայտությունը կոչվում է թվային արտահայտություն:
Օրինակ՝ 12-6:3

Եթե արտահայտությունը, բացի թվերից և գործողությունների նշաններից պարունակում է նաև տառեր, կոչվում է տառային արտահայտություն:

Առաջադրանքներ
1.Ի՞նչ է թվային արտահայտությունը, բերեք  մի քանի թվային արտահայտության օրինակներ, հետո հաշվեք դրանց արժեքները:

6+3×3=54

3+4×2=14

2.Կազմեք  թվային արտահայտություններ, որոնց  արժեքները լինեն
ա)100
բ) 0
40×2+20=100

20:10+4-3-1=0

3.Գրեք  արտահայտության արժեքը՝

ա) ¼+⅕=9/20
բ)121/13:11/26=11/2

4.Ի՞նչ է տառային արտահայտությունը, բերեք մի քանի օրինակ:

Էx2=14

Դx3=12

5. Տառերը փոխարինե՛ք թվանշաններով այնպես, որ ստացվեն ճիշտ անհավասարություններ.

ա) 573 > 455,
բ) 753 > 593,
գ) 944 > 444,
դ) 13 < 45,
ե) 829 > 136,

6. Գտեք տառային արտահայտության արժեքը, եթե a=3

ա) 3 ⋅ a + 386=395
բ) 27 ։ a + 96 ։ a=41
գ) (17 – a) ⋅ 3=42—
դ) (6 ⋅ a + 3) ⋅ a=63

7.Գրելով թվային արտահայտության տեսքով կատարե՛ք գործողությունները՝

ա) 52 և 48 թվերի գում00արի և այդ թվերի տա.րբերության արտադրյալը
բ) 20 և 10 թվերի արտադրյալի և  199 թվիի տարբերությունը:

Պարապմունք 5.
Կիսատ թողած աշխատանքը լրացնել տանը:
Խնդիրներ լուցկու հատիկներով:
Տեղաշարժելով մեկ լուցկու հատիկ, ստացիր ճիշտ հավասարություն։

Թեմա՝ Թվային արտահայտություն, տառային արտահայտություն

Թվեր և գործողությունների նշաններ պարունակող
«իմաստալից» արտահայտությունը կոչվում է թվային արտահայտություն:
Օրինակ՝ 12-6:3

Եթե արտահայտությունը, բացի թվերից և գործողությունների նշաններից պարունակում է նաև տառեր, կոչվում է տառային արտահայտություն:

Առաջադրանքներ
1.Ի՞նչ է թվային արտահայտությունը, բերեք  մի քանի թվային արտահայտության օրինակներ, հետո հաշվեք դրանց արժեքները:

6+3×3=54

3+4×2=14

2.Կազմեք  թվային արտահայտություններ, որոնց  արժեքները լինեն
ա)100
բ) 0
40×2+20=100

20:10+4-3-1=0

3.Գրեք  արտահայտության արժեքը՝

ա) ¼+⅕=9/20
բ)121/13:11/26=11/2

4.Ի՞նչ է տառային արտահայտությունը, բերեք մի քանի օրինակ:

Էx2=14

Դx3=12

5. Տառերը փոխարինե՛ք թվանշաններով այնպես, որ ստացվեն ճիշտ անհավասարություններ.

ա) 573 > 455,
բ) 753 > 593,
գ) 944 > 444,
դ) 13 < 45,
ե) 829 > 136,

6. Գտեք տառային արտահայտության արժեքը, եթե a=3

ա) 3 ⋅ a + 386=395
բ) 27 ։ a + 96 ։ a=41
գ) (17 – a) ⋅ 3=42—
դ) (6 ⋅ a + 3) ⋅ a=63

7.Գրելով թվային արտահայտության տեսքով կատարե՛ք գործողությունները՝

ա) 52 և 48 թվերի գում00արի և այդ թվերի տա.րբերության արտադրյալը
բ) 20 և 10 թվերի արտադրյալի և  199 թվիի տարբերությունը: